صنعتی با ارزش افزوده باور نکردنی (سالم‌پور – کارشناس اقتصاد)

یک اقتصاد پر سود، پنهان و البته پر طرفدار در جهان، صنعت آدامس است. صنعتی که شاید کمتر به گوش خورده اما چرخش مالی بزرگی در جهان را به خود اختصاص داده است. البته اهمیت این بازار عظیم برای مسئولان بخش صنعت و تولید کشور هنوز جدی به نظر نمی رسد و نگرش به آن صرفا به عنوان یک تنقلات جزئی می باشد. آمارها حاکی از آن است که گردش مالی بازار آدامس ایران ، پنجاه برابر گردش مالی کیوسک های مطبوعاتی، حدود پنجاه درصد از حجم بازار لوازم آرایشی و حتی حدود هشت برابر بازار تورهای گردش داخلی و چهار برابر بازار آب معدنی و یک چهارم گردش مالی سالانه بازار سیگار است. آماری گسترده و مهم که می تواند به پتانسیل عظیم این بازار برای اشتغال و صنعتی با ارزش افزوده بالا ایمان آورد. پتانسیلی که می تواند با حمایت بیشتر از تولید ملی و اقتصاد غیر نفتی نه تنها ارز آوری بالایی برای کشور داشته باشد، بلکه با سرمایه گذاری بر روی تولید آدامس در ایران می توان، زمینه اشتغال و پویایی را برای هزاران ایرانی فراهم ساخت.
البته بازار آدامس در کشور، بازار شفافی نیست، شاید ارائه یک آمار دقیق نسبت به تولید یا صادرات آن و حتی واردات قانونی یا قاچاق، درست نباشد. چرا که ، بر اساس مطالعات میدانی دور از ذهن نیست که بگوییم گردش مالی این صنعت در کشورمان قریب به دو هزار میلیارد تومان است که از این رقم تنها چیزی کمتر از یک پنجم آن ، تولید داخل است. و عمده این سهم ، از آن موادی است که به صورت قاچاق وارد کشور می شود. برخی آمارهای غیر رسمی حکایت از این دارد که که مافیای وارد کننده آدامس، آدامس های وارداتی را با قیمتی بیش از چهارصد درصد قیمت واقعی به فروش می رسانند. کشف این میلیاردها تومانی که از جیب ایرانیان بیرون می رود کار پیچیده ای نیست. بازار آدامس ایران در چنبره آدامس های قاچاق است. اکثر آدامس های خارجی که به فراوانی در ویترین مغازه های سطح شهر عرض اندام می کنند، قاچاق هستند و تنها به میزان بسیار اندک آن ها مجوز رسمی برای واردات دارند. آدامس های وارداتی که عمده آن ها یا فاقد تاریخ مصرف بوده و یا تاریخ مصرفشان رو به پایان است، با قیمتی ناچیز و سود بالا در بازار عرضه می شوند. آدامس هایی که در کشورهای همسایه از جمله ترکیه و افغانستان در کارگاه های زیرپله ای تولید شده و با جعل برندهای معروف به کشور قاچاق می شود و مصرفشان عوارض بسیاری را برای مصرف کننده ایرانی به همراه خواهد داشت.
حجم بالای واردات و پیشتازی ایرانیان در مصرف آدامس باعث ایجاد تجارتی پرسود شده است. امروزه به دلیل واردات بی رویه و همچنین معضل قاچاق بسیاری از تولید کنندگان داخلی کشورمان به خصوص در این صنعت درگیر مشکلات تولید شده و با ظرفیت های پایین مشغول به تولید هستند. اکنون تنها پنج تولید کننده بنام و مطرح در بازار تولید آدامس حضور دارند و بقیه بصورت محلی و صنفی مشغول به کار هستند و با توجه به ناسالم بودن فضای رقابتی روز به روز ضعیف تر می شوند. طی سال های گذشته تولید کنندگان داخلی تلاش بسیاری برای کم کردن هر چند اندک سهم آدامس های خارجی در بازار
کرده اند. اما متاسفانه هیچگاه این امر مهم محقق نشد و کماکان سهم ما از این بازار پر سود بسیار بسیار
اندک است.